Νομοθεσία

Ισχύουσα νομοθεσία Πυροπροστασίας στην Ελλάδα
Διαδικασίες ελέγχου και έγκρισης μελετών πυροπροστασίας



του Επιπυραγού Βελέντζα Αργύριου

Προϊστάμενου του Γραφείου Πυρασφαλείας της Δ/σης Πυρ/κών Υπηρεσιών Αθηνών

Α. IΣΤΟΡΙΑ

Το πρώτο νομοθέτημα που ασχολήθηκε με την πυροπροστασία εκδόθηκε το 1937 και ήταν Ο Α.Ν 445 και 446/37, όπως αυτοί συμπληρώθηκαν και ισχύουν μέχρι σήμερα με το Β.Δ.15-17/1956 και αφορά την λειτουργία Κινηματοθεάτρων-Κέντρων Διασκέδασης κ.λ.π. Στην συνέχεια το 1960 εκδόθηκε η υπ' αριθμ. 7600 Εγκύκλιος Διαταγή Αρχηγείου Πυρ/κού Σώματος "Περί υπόδειξης και εφαρμογής προληπτικών και κατασταλτικών μέτρων και μέσων πυροπροστασίας", και η οποία εξακολουθεί να υφίσταται μέχρι σήμερα, με σκοπό να καλύψει τις λειτουργικές αδυναμίες του Νομοθετικού Πλαισίου. Από το έτος 1976 ουσιαστικά άρχισαν να εκδίδονται Νόμοι, Προεδρικά Διατάγματα και Πυροσβεστικές Διατάξεις που αποτελούν το υφιστάμενο Νομικό Πλαίσιο που καλύπτει από πλευράς πυροπροστασίας όλες τις κοινωνικές και επαγγελματικές δραστηριότητες.

Β. ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ

1. Σήμερα η Νομοθεσία πυροπροστασίας καλύπτει σχεδόν όλες τις χρήσεις των κτιρίων και δύναται να διαχωριστεί σε δύο μέρη. Στην Νομοθεσία που ισχύει για υφιστάμενα κτίρια, δηλαδή τα κτίρια για τα οποία η αίτηση για έκδοση οικοδομικής άδειας υποβλήθηκε στην οικία πολεοδομία προ της 17-2-89 και τα νέα κτίρια για τα οποία η αντίστοιχη αίτηση υποβλήθηκε μεταγενέστερα της 17-2-89. Η πυροπροστασία των κτιρίων χωρίζεται σε δύο ο επιμέρους τομείς:
• Στην παθητική πυροπροστασία
• στην ενεργητική πυροπροστασία.
Με τον όρο παθητική πυροπροστασία εννοούμε το σύνολο των μέτρων εκείνων που έχουν ληφθεί με την κατασκευή του κτιρίου με σκοπό να εξασφαλίσουν την έγκαιρη και ασφαλή διαφυγή του κοινού από το κτίριο και σε περίπτωση συμβάντος και την αποφυγή μετάδοσης της πυρκαγιάς σε άλλους χώρους ή σε παράπλευρα κτιριακά συγκροτήματα.
Με τον όρο ενεργητική πυροπροστασία εννοούμε τα μέτρα πυροπροστασίας που πρέπει να εγκαθίστανται σε ένα κτίριο και τα οποία αποσκοπούν στην έγκαιρη εξακρίβωση μιας πυρκαγιάς ή στην άμεση αντιμετώπισή της πριν αυτή καταστεί ανεξέλεγκτη.

2. Τα κτίρια ανάλογα με τη χρήση τους ταξινομούνται σε εννέα κατηγορίες και έχει εφαρμογή αντίστοιχα η Νομοθεσία ως ακολούθως.

2.1. ΚΑΤΟΙΚΙΕΣ : Κτίρια διαμερισμάτων, ξεχωριστές κατοικίες, οικοτροφεία όπου στα μεν νεόδμητα έχει εφαρμογή το άρθρο 5 του Π.Δ. 71/88, στα δε υφιστάμενα η Εγκύκλιος Διαταγή 7600/1976 του Α.Π.Σ. πλην των οικοτροφίων που έχει εφαρμογή η υπ.αριθ,3/81Πυρ/κη Διάταξη.

2.2. ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑ : Ξενοδοχεία και ξενώνες, ενοικιαζόμενα δωμάτια, κάμπινγκ κ.λ.π. όπου για μεν τα νεόδμητα έχει εφαρμογή το Άρθρο 6 του Κεφαλαίου Β΄ του Π.Δ. 71/88 για τα μεν υφιστάμενα η διάρθρωση της νομοθεσίας είναι η παρακάτω :
2.2.1. Η υπ' αριθμ. 2/79 Πυρ/κή Διάταξη και ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β΄ Π.Δ. 71/88 για όσα έχουν οικοδομική άδεια προ της 17/2/89.
2.2.2. για όσα έχουν σήμα ΕΟΤ μέχρι την 25/6/2001(Ν. 2919/2001).
2.2.3. Άρθρο 6 Π.Δ. 71/88 για τα μεταγενέστερα της 25/6/2001 ξενοδοχεία.

2.3. ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΡΙΑ : Δηλαδή σχολικά κτίρια όλων των κατηγοριών και βαθμίδων εκπαίδευσης, όπου στα μεν νέα έχει εφαρμογή το άρθρο 7 του Π.Δ. 71/88 στα δε υφιστάμενα η 7600/76 Εγκύκλιος Διαταγή ΑΠΣ.

2.4. ΓΡΑΦΕΙΑ : Δηλαδή κτίρια με δημόσια ή ιδιωτικά γραφεία στα οποία στη πρώτη περίπτωση έχει εφαρμογή το άρθρο 8 του ιδίου Προεδρικού Διατάγματος και στη δεύτερη περίπτωση η προαναφερθείσα Εγκύκλιος του ΑΠΣ.

2.5. ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΑ : Δηλαδή κτίρια για αποθήκευση έκθεση και πώληση εμπορευμάτων, όπου για μεν τα νέα έχει εφαρμογή το άρθρο 9 του Π.Δ. 71/88, για δε τα υφιστάμενα έχουν εφαρμογή οι παρακάτω Διατάξεις:

2.5.1. Η υπ' αριθμ. 8/97 Πυρ/κή Διάταξη εκτός από εκείνα που ανήκουν στην κατηγορία των μεγάλων καταστημάτων.
2.5.2. Η υπ' αριθμ. 2/79 Πυρ/κή Διάταξη στα μεγάλα εμπορικά καταστήματα με κριτήριο κατάταξης αριθμό ορόφων πωλήσεως εμπορευμάτων, μεγαλύτερο των τριών ορόφων ή μικτό εμβαδόν δαπέδου μεγαλύτερο των 2500 τ.μ.

2.6. ΧΩΡΟΙ ΣΥΝΑΘΡΟΙΣΗΣ ΚΟΙΝΟΥ : Κτίρια που χρησιμοποιούνται για τη συνάθροιση ατόμων για κοινωνικές, οικονομικές, πνευματικές, ψυχαγωγικές ή αθλητικές δραστηριότητες όπου έχει εφαρμογή για μεν τα νέα το άρθρο 10 του Π.Δ. 71/88, για δε τα υφιστάμενα η 3/81 Πυρ/κή Διάταξη, πλην των Κινηματοθεάτρων ανεξαρτήτως χωρητικότητας και Κέντρων Διασκέδασης χωρητικότητας μεγαλύτερη των 200 ατόμων που έχει εφαρμογή ο Κανονισμός Θεάτρων-Κινηματογράφων κ.λ.π. (Βασιλικό Διάταγμα 15/17 Μαϊου 1956).

2.7. ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ-ΦΥΛΑΚΕΣ : Νοσοκομειακά κτίρια, κτίρια σωφρονισμού (φυλακές-αναμορφωτήρια), γηροκομεία, παιδοβρεφονηπιακοί σταθμοί (με ύπνο) όπου έχει για μεν τα νεόδμητα εφαρμογή το άρθρο 12-12Α και 12B του Π.Δ. 71/88, για δε τα υφιστάμενα η Εγκύκλιος Διαταγή 7600/76 ΑΠΣ σε συνδυασμό με την υπ' αριθμ. 3/81 Πυρ/κή Διάταξη για τους βρεφονηπιακούς σταθμούς και την υπ' αριθμ. 2/79 Πυρ/κή Διάταξη για οίκους ευγηρίας.

2.8. ΧΩΡΟΙ ΣΤΑΘΜΕΥΣΗΣ ΟΧΗΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΠΡΑΤΗΡΙΑ ΥΓΡΩΝ ΚΑΥΣΙΜΩΝ : Στα οποία περιλαμβάνονται υπαίθρια, υπόγεια και υπέργεια κτίρια στάθμευσης αυτοκινήτων όπου έχει εφαρμογή το άρθρο 13 του Π.Δ. 71/88 για τα νεόδμητα κτίρια και για τα υφιστάμενα το Π.Δ. 465/70 σε συνδυασμό με το Π.Δ. 455/76 και το Π.Δ. 1224/81 καθώς και του Νόμου 2801/2000 που καθορίζει εκτός των άλλων θεμάτων αρμοδιότητας Υπουργείου Μεταφορών και Επικοινωνιών και τα μέτρα πυροπροστασίας των πρατηρίων υγρών καυσίμων που βρίσκονται στο ισόγειο κατοικιών και λοιπών κτισμάτων. Επίσης για πρατήρια υγραερίου-φυσικού αερίου το Π.Δ. 595/84 όπως τροποποιήθηκε με το Π.Δ. 269/98 και Π.Δ. 282/99 καθώς και την Υπουργική Απόφαση 5063/184/2000.

2.9. ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΕΣ-ΑΠΟΘΗΚΕΣ : Δηλαδή κτίρια που στεγάζουν βιομηχανικές και βιοτεχνικές δραστηριότητες ή και χρησιμοποιούνται για αποθήκευση πρώτων υλών και βιομηχανικών προϊόντων. Για μεν τα υφιστάμενα έχουν εφαρμογή οι παρακάτω Κ.Υ.Α.

2.9.1 Η Κ.Υ.Α. 5905/1995 η οποία καλύπτει και το μεγαλύτερο μέρος των βιομηχανικών και βιοτεχνικών εγκαταστάσεων καθώς και αποθηκών εύφλεκτων και εκρηκτικών υλών.
2.9.2 Η Κ.Υ.Α. 7376/1991 η οποία καλύπτει τις εγκαταστάσεις ανάμειξης, συσκευασίας και αποθήκευσης λιπαντικών ελαίων και λιπών
2.9.3 Η Κ.Υ.Α. Δ7/Φ1/4817/1990 η οποία καλύπτει τις εγκαταστάσεις μεταλλείων και λατομείων.
2.9.4 Η Κ.Υ.Α. Α.Π.Β. 10451/929/1988 η οποία αναφέρεται στους όρους ίδρυσης και λειτουργίας εμφιαλωτηρίων πεπιεσμένων αερίων, μονάδων παραγωγής ασετιλίνης καθώς και στους όρους διακίνησης, αποθήκευσης και ελέγχου των φιαλών συσκευασίας τους.
2.9.5 Κ.Υ.Α 3329/1989 η οποία αναφέρεται στις βιομηχανίες-βιοτεχνίες και αποθήκες εκρηκτικών.

3 Εγκαταστάσεις Υγραερίων-Φυσικού αερίου.

3.1 Η Κ.Υ.Α. Δ3/14858/1993 η οποία καθορίζει τις τεχνικές προδιαγραφές διαμόρφωσης, σχεδίασης, κατασκευής, ασφαλούς λειτουργίας και πυροπροστασίας εγκαταστάσεων αποθήκευσης, εμφιάλωσης, διακίνησης και διανομής υγραερίου καθώς και εγκαταστάσεων για τη χρήση αυτού σε βιομηχανικές, βιοτεχνικές και λοιπές επαγγελματικές δραστηριότητες. Επίκειται να εκδοθεί Κ.Υ.Α. για τις εγκαταστάσεις που χρησιμοποιούν υγραέριο και δεν καλύπτονται από την παραπάνω Κ.Υ.Α. Οι εγκαταστάσεις αυτές καλύπτονται μέχρι σήμερα από μέτρα πυροπροστασίας τα οποία καθορίζονται με Δ/γές του ΑΠΣ.
3.2 Η Δ3/Α/5286/1997 Υπουργική Απόφαση η οποία καθορίζει τα μέτρα για τις εσωτερικές εγκαταστάσεις φυσικού αερίου με πίεση λειτουργίας ως και 16 bar.
3.3 Η Δ3/Α/14413/1998 Υπουργική Απόφαση η οποία συμπληρώνει την προηγούμενη απόφαση. Επίκειται η έκδοση Υπουργικής Απόφασης για τις εγκαταστάσεις φυσικού αερίου με πίεση λειτουργίας κάτω των 50 mbar (Μέγα Bar).


4 Εγκαταστάσεις Πετρελαιοειδών.

4.1 Η Υ.Α. 34628/1985 η οποία καθορίζει τις τεχνικές προδιαγραφές ασφαλούς λειτουργίας, διαμόρφωσης, σχεδίασης και κατασκευής των εγκαταστάσεων αποθήκευσης υγρών καυσίμων των εταιρειών εμπορίας πετρελαιοειδών.
4.2 Η Κ.Υ.Α Π-7086/Φ.5.2./1988 η οποία συμπληρώνει την προηγούμενη Υ.Α. και περιλαμβάνει διατάξεις για την πυροπροστασία των εγκαταστάσεων αποθήκευσης υγρών καυσίμων των εταιρειών εμπορίας πετρελαιοειδών.
4.3 Το Π.Δ. 44/1987 το οποίο καθορίζει τις τεχνικές προδιαγραφές ασφαλούς λειτουργίας, διαμόρφωσης, σχεδίασης και κατασκευής υγρών καυσίμων των επιχειρήσεων οι οποίες δεν αποτελούν εταιρείες εμπορίας πετρελαιοειδών προϊόντων.
4.4 Η Κ.Υ.Α. που δημοσιεύτηκε στο Φ.Ε.Κ. 578/1991 η οποία συμπληρώνει το προηγούμενο Π.Δ. και περιλαμβάνει διατάξεις για τη λήψη μέτρων πυροπροστασίας σε εγκαταστάσεις αποθήκευσης υγρών καυσίμων των επιχειρήσεων που δεν αποτελούν εταιρείες εμπορίας πετρελαιοειδών. Επίσης η ίδια απόφαση καλύπτει και τις επιχειρήσεις που χρησιμοποιούν υγρά καύσιμα για λειτουργικές ανάγκες.
4.5 Η Κ.Υ.Α. 34458/1990 η οποία καθορίζει τις τεχνικές προδιαγραφές, διαμόρφωσης, σχεδίασης, κατασκευής, ασφαλούς λειτουργίας και πυροπροστασίας των εγκαταστάσεων διυλιστηρίων και λοιπών βιομηχανιών πετρελαίου.
4.6 Η Κ.Υ.Α. Δ3/26080/1996 η οποία καλύπτει τις εγκαταστάσεις αποθήκευσης και διακίνησης υγρών καυσίμων σε αεροδρόμια.

5 Για δε τα νεόδμητα κτίρια η τμήματα κτιρίων που στεγάζουν βιομηχανίες, εργαστήρια, αποθήκες κάθε είδους στις οποίες παράγονται ή επεξεργάζονται και αποθηκεύονται πρώτες ύλες ή προϊόντα, τα μέτρα, παθητικής πυροπροστασίας προβλέπονται από το άρθρο 11 του Π.Δ. 71/88, ενώ τα μέτρα ενεργητικής πυροπροστασίας από την Κ.Υ.Α. 5905/1995 και τις άλλες Κ.Υ.Α. που αναφέρθηκαν προηγουμένως για τα υφιστάμενα κτίρια. Για τις αμιγείς αποθήκες τα μέτρα και της παθητικής και της ενεργητικής πυροπροστασίας προβλέπονται από το άρθρο 11 του Π.Δ. 71/88.

6. Εκτός από τις Πυροσβεστικές Διατάξεις που αναφέρθηκαν έχουν εκδοθεί και τέσσερις που καθορίζουν μέτρα για διάφορους άλλους χώρους:

6.1 Η υπ' αριθμ. 4 του 1987 που καθορίζει τα μέτρα πυροπροστασίας σε οικόπεδα και λοιπούς ακάλυπτους χώρους που βρίσκονται μέσα ή κοντά σε κατοικημένες περιοχές.
6.2 Η υπ' αριθμ. 7/96 που καθορίζει τα μέτρα κατά την εκτέλεση θερμών εργασιών.
6.3 Η 9/2000 η οποία καθορίζει τα μέτρα για τη πρόληψη και αντιμετώπιση πυρκαγιών σε δασικές και αγροτικές εκτάσεις, χώρους απορριμμάτων καθώς και ανθρακοκάμινα, ασβεστοκάμινα και λοιπά εργαστηριακά συγκροτήματα που βρίσκονται κοντά σε δάση και δασικές εκτάσεις.
6.4 Η 10/2002 η οποία καθορίζει τα μέτρα πυροπροστασίας σε τουριστικούς λιμένες σκαφών αναψυχής.

Γ. ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΕΛΕΓΧΟΥ ΚΑΙ ΕΓΚΡΙΣΕΩΣ ΜΕΛΕΤΩΝ ΠΥΡΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ

1. Σύμφωνα με το Νομοθετικό πλαίσιο, για να χορηγηθεί πιστοποιητικό πυροπροστασίας σε υφιστάμενο κτίριο, το οποίο πιστοποιητικό είναι απαραίτητο δικαιολογητικό για την έκδοση άδειας λειτουργίας της επιχείρησης, απαιτείται η υποβολή μελέτης πυροπροστασίας στις κατά τόπους Πυροσβεστικές Υπηρεσίες. Μετά την έγκριση των μελετών και αφού υλοποιηθούν τα μέτρα και μέσα πυροπροστασίας, ανάλογα με την περίπτωση, χορηγείται μετά από αυτοψία και την υποβολή των λοιπών δικαιολογητικών πιστοποιητικό πυροπροστασίας του οποίου η ισχύς είναι από έξι (6) μήνες μέχρι πέντε (5) χρόνια. Μελέτες πυροπροστασίας δεν υποβάλλονται στις παρακάτω περιπτώσεις:
α) Όπου προβλέπεται από την Κ.Υ.Α 5905/95, δηλαδή σε επιχειρήσεις που ανήκουν στην κατηγορία μηδενικού κινδύνου και αυτές που έχουν ισχύ κάτω των 15 ΗΡ (ίππων) ή 12 KW. Σε αυτή τη περίπτωση τα πιστοποιητικά χορηγούνται με την υποβολή κατόψεων και λοιπών δικαιολογητικών, πλην των μελετών πυροπροστασίας.
β) Στις περιπτώσεις που δεν υπάρχει νομοθετικό πλαίσιο και στις οποίες συντάσσεται έκθεση επιθεώρησης σύμφωνα με την Εγκύκλιο Διαταγή 7600/1960.
γ) Στις περιπτώσεις που προβλέπεται από την 8/97 και 8α/2002 Πυρ/κή Διάταξη για τα μικρά καταστήματα.

2 Για τα νεόδμητα κτίρια από το Π.Δ.71/88 προβλέπεται η υποβολή μελετών πυροπροστασίας οι οποίες όμως δεν υποβάλλονται στη Πυροσβεστική Υπηρεσία, αλλά στις κατά τόπους Πολεοδομικές Αρχές, οι οποίες αφού τις εγκρίνουν από άποψη παθητικής πυροπροστασίας, τις διαβιβάζουν για έγκριση της ενεργητικής πυροπροστασίας στις Πυροσβεστικές Υπηρεσίες. Μετά την υλοποίηση των μέτρων και μέσων πυροπροστασίας αφού ζητηθεί από τους ενδιαφερόμενους με αίτηση η χορήγηση πιστοποιητικού, αυτό χορηγείται μετά από αυτοψία και την υποβολή των δικαιολογητικών που απαιτούνται.

3. Δικαίωμα σύνταξης μελέτης πυροπροστασίας έχουν διπλωματούχοι μηχανικοί και τεχνολόγοι μηχανικοί, σύμφωνα με τις ισχύουσες Διατάξεις που ρυθμίζουν τα επαγγελματικά δικαιώματα αυτών.Η μελέτη πυροπροστασίας υποβάλλεται εις τριπλούν μετά των σχεδίων κάτοψης και παραλαμβάνεται από όργανο υποδοχής του γραφείου πυρασφαλείας, ελέγχεται για την πληρότητα των δικαιολογητικών και ακολούθως πρωτοκολλείται. Στη συνέχεια γίνεται η συσχέτιση για να διαπιστωθεί εάν υφίσταται φάκελος στο αρχείο της Υπηρεσίας μας. Τελειώνοντας αυτή η διαδικασία ο Προϊστάμενος του Τμήματος χρεώνει την υπόθεση σε βαθμοφόρο υπάλληλο του Σώματος. Ο βαθμοφόρος αυτός ελέγχει τη μελέτη για να διαπιστώσει, αν έχει συνταχθεί, σύμφωνα με τα ισχύοντα και με αναφορά του εισηγείται την έγκριση ή μη της μελέτης.
• Η αναφορά του βαθμοφόρου μετά του φακέλου διαβιβάζεται στον Προϊστάμενο του Γραφείου Πυρ/λείας, επανελέγχεται για την διακρίβωση αυτών που αναγράφονται στην αναφορά, και εκδίδονται τα σχετικά έγγραφα.
• Η αλληλογραφία αυτή παραλαμβάνεται από τον ίδιο τον ενδιαφερόμενο ή από πρόσωπο εξουσιοδοτημένο από αυτόν, είτε ταχυδρομείται, σε κάθε όμως περίπτωση καταχωρείται αυτό σε ειδικό βιβλίο όπου αναγράφεται η ημερομηνία διεκπεραίωσης, η υπογραφή και το ονοματεπώνυμο του παραλήπτη
• Στην περίπτωση που διαβιβάζεται μελέτη από την πολεοδομία ακολουθείται η ίδια διαδικασία ελέγχου που αναφέρθηκε προηγουμένως.
• Οι μελέτες που υποβάλλονται μέσω Πολεοδομίας, αποτελούνται από την παθητική πυροπροστασία και την ενεργητική. Η μεν παθητική ελέγχεται από την Πολεοδομία η δε ενεργητική από τη Πυροσβεστική Υπηρεσία, συνεκτιμούνται όμως και στοιχεία της παθητικής πυροπροστασίας, από τα οποία προκύπτουν μέτρα της ενεργητικής ή είναι ουσιώδη για την ασφάλεια του κοινού.
• Η μελέτη εγκρίνεται ή όχι από άποψη ενεργητικής πυροπροστασίας και επιστρέφεται στην Πολεοδομία.
• Στην προσπάθεια για καλύτερη εξυπηρέτηση των πολιτών καλούνται ενίοτε οι συντάκτες για διορθώσεις στην Υπηρεσία, όταν αυτό είναι εφικτό.

Σήμερα γίνονται προσπάθειες ένταξης της όλης διαδικασίας στο πιλοτικό πρόγραμμα του Υπουργείου Δημόσιας Τάξης και του Αρχηγείου Πυροσβεστικού Σώματος, "Της κοινωνίας των Πληροφοριών" και ευελπιστούμε ότι θα εξομαλυνθούν τα όποια προβλήματα.